نصب صحیح برج نوری تضمینکننده ایمنی، طول عمر (تا ۳۰ سال با گالوانیزه گرم) و کارایی آن است. در این مقاله به تمام جنبههای آن از فونداسیون تا کابلکشی پرداختیم. در ادامه مرور سریعی بر مهمترین نکات خواهیم داشت:
- فونداسیون: حیاتیترین بخش است. تراز بودن انکر بولتها در فونداسیون، کلید نصب موفق است.
- جزئیات فنی: نحوه بستن سیم بکسل و کابل کشی برج نوری، دو تخصص فنی هستند که باید فقط توسط نصاب مجرب انجام شوند.
- ایمنی: استفاده از جرثقیل مناسب و رعایت اصول HSE در ارتفاع، غیر قابل چشمپوشی است.
- تخصص: انتخاب یک نصاب برج نوری متخصص مانند احداث گستر که خود تولیدکننده نیز باشد، ریسکهای پروژه را به صفر نزدیک میکند.
پیشنیازهای نصب برج نوری
قبل از اعزام تیم نصب و شروع عملیات، اطمینان از آماده بودن زیرساختها و تجهیزات، حیاتی است. این چکلیست که توسط تیم نصاب برج نوری احداث گستر به دقت بررسی میشود، از اتلاف وقت و بروز مشکلات در محل پروژه جلوگیری میکند.
- بررسی محل نصب: ارزیابی نوع خاک (برای فونداسیون)، اطمینان از فضای کافی برای مانور جرثقیل و بررسی معارضهای احتمالی (مانند خطوط برق هوایی).
- مجوزهای لازم: اخذ مجوزهای شهرداری یا سازمان مربوطه برای حفاری و نصب سازه مرتفع.
- تجهیزات مورد نیاز: هماهنگی جرثقیل با تناژ مناسب (بسته به ارتفاع برج)، ابزارهای دقیق (مانند تراز لیزری) و تجهیزات کامل ایمنی (HSE).
- آمادهسازی فونداسیون: اطمینان از آماده بودن فونداسیون (در صورت استفاده از نوع پیشساخته) یا آرماتوربندی و صفحه گذاری (برای نوع درجا).
گام اول: اجرای فونداسیون برج نوری (پایه استحکام)
فونداسیون، قلب تپنده و ضامن پایداری برج نوری در برابر بادهای شدید و وزن سازه است. انتخاب نوع فونداسیون به عواملی چون نوع خاک، زمانبندی پروژه و بودجه بستگی دارد. هرگونه خطا در این مرحله، کل پروژه نصب برج نوری را به خطر میاندازد.
فونداسیون ریختگی (درجا) در مقابل فونداسیون پیشساخته: انتخاب بین این دو روش، تأثیر مستقیمی بر زمان و هزینه پروژه دارد. بر اساس دادههای صنعتی، فونداسیونهای پیشساخته میتوانند زمان اجرای پروژه نصب را تا ۵۰ درصد کاهش دهند، زیرا نیازی به زمان ۲۸ روزه عملآوری بتن در محل ندارند.
| ویژگی | فونداسیون پیشساخته (آماده) | فونداسیون ریختگی (درجا) |
|---|---|---|
| زمان اجرا | بسیار سریع (نصب در چند ساعت) | طولانی (نیاز به ۷ تا ۲۸ روز برای عملآوری بتن) |
| هزینه | هزینه اولیه بالاتر، اما صرفهجویی در زمان و نیروی کار | هزینه مواد اولیه کمتر، هزینه اجرایی و زمانبندی بالاتر |
| مناسب برای | پروژههای با فوریت زمانی، خاکهای استاندارد | پروژههای بسیار بزرگ، زمینهای سست (نیاز به شمعکوبی) |
| کنترل کیفیت | بالا (تولید در کارخانه احداث گستر) | متغیر (بسته به اجرای در محل) |
مراحل دقیق نصب بولتها (Anchor Bolts) و تراز کردن: مهمترین بخش در فونداسیون، تراز دقیق انکر بولتها است. هرگونه خطا (حتی چند میلیمتر) در این مرحله، نصب سکشنهای بعدی را غیرممکن یا بسیار دشوار میکند.
- آمادهسازی شابلون (Template) دقیقاً مطابق با نقشه پایه برج.
- ثابت کردن بولتها روی شابلون و قرار دادن در مرکز آرماتوربندی.
- بتنریزی با دقت بالا و ویبره مناسب برای جلوگیری از جابجایی شابلون.
- تراز نهایی سطح فونداسیون و شابلون قبل از گیرش اولیه بتن.
- تمیزکاری رزوه بولتها پس از گیرش بتن و آمادهسازی برای نصب.
گام دوم: مونتاژ و برپایی (Assembly) برج نوری
پس از آماده شدن فونداسیون، مرحله حساس مونتاژ و برافراشتن (Erection) سازه توسط جرثقیل آغاز میشود. این مرحله توسط تیم نصاب برج نوری متخصص و با تجربه انجام میپذیرد.
حمل و نقل ایمن قطعات (سکشنها)
قطعات برج نوری، بهویژه با پوشش گالوانیزه گرم، باید با دقت حمل شوند تا پوشش آنها آسیب نبیند. آسیب به گالوانیزه عمر مفید برج را کاهش میدهد.
- استفاده از پکینگ چوبی یا پلاستیکی مناسب بین قطعات در هنگام حمل.
- بررسی سلامت قطعات و عدم دفرمگی (تابیدگی) قبل از شروع مونتاژ.
- استفاده از تسمههای مخصوص باربرداری (و اجتناب از زنجیر فولادی) برای بلند کردن توسط جرثقیل.
نحوه مونتاژ قطعات (برجهای تلسکوپی یا فلنجی)
بسته به نوع برج، روش مونتاژ متفاوت است:
- برجهای تلسکوپی (Overlap): سکشنها بهصورت کشویی داخل یکدیگر قرار گرفته و در محل پروژه توسط تیم نصب با ابزار مخصوص (مانند جک یا با استفاده از وزن خود قطعات) مونتاژ میشوند.
- برجهای فلنجی (Flanged): هر سکشن دارای یک فلنج در بالا و پایین است که توسط پیچ و مهرههای مقاوم (معمولاً گرید 8.8 گالوانیزه) به یکدیگر متصل میشوند. این نوع نصب سریعتر اما گرانتر است.
نصب “سبد” (هد) و فریم پروژکتورها
در برجهای با سبد متحرک، “سبد” یا “هد” (Head) که شامل فریم پروژکتورها، گیربکس و الکتروموتور است، بهعنوان آخرین قطعه در بالای برج نصب میشود.
نکته فنی از تیم احداث گستر: قبل از بالا بردن سبد، بهتر است پروژکتورها و سیمکشی اولیه آنها روی زمین انجام شود تا عملیات نصب در ارتفاع به حداقل برسد و ایمنی افزایش یابد.
جزئیات فنی نصب (بخش تخصصی احداث گستر)
موفقیت در نصب برج نوری به جزئیاتی بستگی دارد که اغلب نادیده گرفته میشوند. در احداث گستر، ما بر روی این جزئیات فنی، بهویژه نحوه بستن سیم بکسل برج نوری و کابل کشی برج نوری، تمرکز ویژهای داریم.
آموزش نحوه بستن سیم بکسل برج نوری
سیم بکسل، شریان حیاتی برجهای با سبد متحرک است و نصب ناصحیح آن میتواند منجر به سقوط سبد و خسارات جبرانناپذیر شود. این بخش به سوال کلیدی شما پاسخ میدهد:
- انتخاب سیم بکسل: معمولاً از سیم بکسلهای مغز فولادی (IWRC) با گرید بالا (مانند 1960) استفاده میشود که مقاومت بالایی در برابر کشش و سایش دارند.
- عبور از قرقرهها: سیم بکسل باید دقیقاً از مسیر مشخص شده در نقشه (شامل قرقرههای راهنما در پایین، داخل سکشنها و بالای برج) عبور کند.
- اتصال به سبد: یک سر سیم بکسل به نقطه مهار روی سبد (معمولاً با استفاده از بستهای صلیبی یا سوکت) متصل میشود.
- اتصال به وینچ/گیربکس: سر دیگر سیم بکسل پس از عبور از مسیر، باید حداقل ۳ تا ۴ دور روی درام وینچ پیچیده شده و سپس در نقطه مهار خود محکم شود.
- استفاده از بست سیم بکسل (Clips): برای ایجاد حلقهها (Eyes) یا اتصالات، همیشه از تعداد کافی بست (معمولاً حداقل ۳ بست) و در جهت صحیح (پایه بست روی قسمت باربر سیم) استفاده کنید.
نصب سیستم گیربکس و الکتروموتور (در برجهای متحرک)
این سیستم قلب محرک برج برای بالا و پایین بردن سبد است.
- محل نصب: معمولاً در پایین برج (برای سهولت دسترسی و تعمیر) یا در بالای برج (داخل سبد) نصب میشود.
- اتصال به وینچ: گیربکس باید بهطور کامل با وینچ (درام سیم بکسل) کوپل شده و تراز باشد تا از سایش ناهماهنگ جلوگیری شود.
- ایمنی: باید اطمینان حاصل شود که ترمز اضطراری الکتروموتور (در صورت وجود) به درستی عمل میکند.
رگلاژ و تست حرکت سبد
پس از نصب سیم بکسل و موتور، سبد باید چندین بار (بدون بار و سپس با بار پروژکتورها) بالا و پایین برود تا از حرکت روان، عدم گیر کردن و عملکرد صحیح میکروسوئیچهای حد بالا و پایین اطمینان حاصل شود.
تست درجا: قبل از نصب پروژکتورها، یکبار سبد را تا انتها بالا برده و پایین بیاورید تا از همراستایی سیم بکسل و قرقرهها مطمئن شوید.
گام سوم: کابل کشی برج نوری و نصب تجهیزات الکتریکی
پس از برپایی سازه، نوبت به روشن کردن آن میرسد. کابل کشی برج نوری باید به گونهای انجام شود که در برابر حرکت سبد (در برجهای متحرک) و شرایط جوی (IP بالا) مقاوم باشد.
اصول کابل کشی داخلی برج (از تابلو تا سبد)
در برجهای متحرک، از یک کابل برق چند رشتهای (Power Cable) و گاهی کابل فرمان (Control Cable) استفاده میشود.
- کابل تخت (Flat Cable): اغلب از کابلهای تخت مخصوص جرثقیل (PVC یا نئوپرن) استفاده میشود که در برابر پیچش و کشش مقاوم هستند و به آرامی در کنار سیم بکسل حرکت میکنند.
- مهار کابل: کابل باید در فواصل منظم مهار شود تا از برخورد آن با قطعات متحرک یا بدنه جلوگیری شود.
- اتصالات: استفاده از کانکتورهای ضد آب (حداقل IP65) در نقاط اتصال (مانند جعبه تقسیم بالای سبد) ضروری است.
نصب و سیمکشی پروژکتورها (تنظیم زاویه تابش)
پس از نصب فیزیکی پروژکتورها روی سبد، سیمکشی آنها انجام میشود. این مرحله شامل تنظیم دقیق زاویه تابش نور (Aiming) بر اساس نقشه روشنایی (طرح لوکس) است تا از هدررفت نور و ایجاد خیرگی (Glare) جلوگیری شود.
نصب تابلو برق و سیستمهای حفاظتی
تابلو برق که معمولاً در پایه برج نصب میشود، مرکز کنترل برج است و باید شامل موارد زیر باشد:
- کلید اصلی (Main Switch)
- فیوزهای مینیاتوری (MCB) برای هر فاز یا هر گروه از پروژکتورها
- کنتاکتور برای فرمان دادن به پروژکتورها (جهت کنترل از راه دور، تایمر یا فتوسل)
- حفاظتهای لازم برای الکتروموتور (بیمتال یا کلید حرارتی)
- نصب سیستم ارتینگ (Earthing) و صاعقهگیر (Lightning Rod) که برای سازههای مرتفع فلزی طبق استانداردها الزامی است.
نکات ایمنی و تست نهایی پس از نصب
نصب برج نوری یک عملیات سنگین و پرخطر است. رعایت نکات ایمنی توسط تیم نصاب برج نوری نه تنها الزامی قانونی، بلکه حیاتی است.
بر اساس استانداردهای ایمنی (مانند OSHA)، کار در ارتفاع نیازمند استفاده کامل از تجهیزات حفاظت فردی (PPE) شامل هارنس، کلاه ایمنی و کفش مخصوص است و محوطه عملیات جرثقیل باید کاملاً ایزوله (Barricaded) باشد.
- کنترل نهایی تراز بودن برج: پس از نصب کامل و اعمال بار، تراز بودن نهایی برج (شاقول بودن) باید دوباره چک شود.
- خطاهای رایج: عدم تراز فونداسیون، اتصال نادرست سیم بکسل (استفاده از تعداد کم بست)، و عدم استفاده از پیچهای گرید مناسب، سه خطای رایج هستند که میتوانند فاجعهبار باشند.
- تست نهایی: شامل تست روشنایی کامل، تست حرکت سبد تحت بار کامل و بررسی عملکرد سیستم ارتینگ و میکروسوئیچها.
هزینه نصب برج نوری چقدر است؟ (پاییز ۱۴۰۴)
ارائه قیمت دقیق نصب برج نوری بدون بازدید از محل و بررسی مشخصات برج (ارتفاع، وزن، نوع) غیرممکن است. هزینه نصب معمولاً شامل اجرت تیم نصاب، هزینه جرثقیل، و حمل و نقل است. (پاسخ به نیت کاربر در مورد قیمت).
در تاریخ نگارش این مقاله (پاییز ۱۴۰۴)، بازه حدودی این هزینه در شرکت احداث گستر (بدون احتساب فونداسیون) به شرح زیر است:
| نوع خدمت | بازه حدودی قیمت (تومان) | توضیحات |
|---|---|---|
| اجرای فونداسیون (درجا) | ۵,۰۰۰,۰۰۰ تا ۱۵,۰۰۰,۰۰۰ | بسته به ابعاد و نیاز به حفاری |
| خرید فونداسیون (پیشساخته) | ۱۲,۰۰۰,۰۰۰ تا ۲۵,۰۰۰,۰۰۰ | (توصیه شده) بدون هزینه حفاری، صرفهجویی در زمان |
| اجرت نصب و راهاندازی (برج ۱۲ تا ۱۸ متر) | ۸,۰۰۰,۰۰۰ تا ۲۰,۰۰۰,۰۰۰ | شامل مونتاژ، کابلکشی و تست (هزینه جرثقیل جداست) |
| هزینه جرثقیل (روزانه) | ۴,۰۰۰,۰۰۰ تا ۱۰,۰۰۰,۰۰۰ | بسته به تناژ جرثقیل و محل پروژه |
توجه: قیمتهای فوق کاملاً تقریبی بوده و صرفاً جهت برآورد اولیه است. برای استعلام دقیق، باید با کارشناسان ما تماس گرفته شود. عواملی مانند مسافت پروژه، نیاز به جرثقیل خاص (مثلاً تادانو)، و پیچیدگیهای الکتریکی بر قیمت نهایی موثرند.
چرا «احداث گستر» بهترین اجرا کننده ی پروژه های نصب برج نوری است ؟
انتخاب یک نصاب برج نوری که خود تولیدکننده نیز باشد، بزرگترین مزیت برای هر پروژه است. شرکت احداث گستر با تسلط کامل بر فرآیند ساخت و جزئیات فنی برجهای نوری، نصب را با بالاترین استاندارد و هماهنگی کامل اجرا میکند.
- تخصص همزمان در تولید و نصب: ما دقیقاً میدانیم برجی که در کارخانه خود ساختهایم چگونه باید نصب شود. هیچ ناهماهنگی بین تیم ساخت و تیم نصب وجود ندارد.
- تیم اجرایی متخصص: تیمهای نصب ما آموزشدیده، با تجربه و مجهز به تمامی ابزارهای ایمنی و فنی روز هستند.
- پروژههای متعدد موفق: ما افتخار نصب و راهاندازی صدها برج نوری در پروژههای عمرانی، صنعتی، نفتی و ورزشی در سراسر کشور را داریم.
- گارانتی نصب و محصول: ما نهتنها محصول، بلکه «نصب» انجام شده را نیز گارانتی میکنیم، تا شما از پایداری و عملکرد صحیح برج اطمینان کامل داشته باشید.
برای دریافت مشاوره رایگان، بازدید از محل پروژه و استعلام قیمت دقیق نصب برج نوری، همین امروز با کارشناسان ما در «احداث گستر» تماس بگیرید.
اشتباهات رایج در نصب برج های نوری
در مراحل نصب برج های نوری، یک سری نکات و اصول وجود دارد که اگر این نکات به درستی انجام نشود پیامدهای سنگینی را در پی خواهد داشت. گاها اشتباهات بسیاری در مراحل نصب برج های نوری اتفاق می افتد که برخی از این اشتباهات به شرح زیر می باشد:
- نصب پایه غیراستاندارد: در نصب برج هاب نوری اگر فونداسیون به درستی طراحی و اجرا نشود، برج نمی تواند بارهای وارده را تحمل کند.
- استفاده از بتن های نامرغوب: استفاده از بتن های نامرغوب در نصب برجهای نوری یکی از اشتباهات جدی است که می تواند اثرات مخربی بر عملکرد و دوام این سازهها داشته باشد. بتن، بهعنوان اصلی ترین و مهم ترین ماده در ساخت فونداسیون برجهای نوری، وظیفه تحمل و انتقال بارهای ناشی از وزن برج، بار باد و سایر نیروهای خارجی به زمین را بر عهده دارد. هرگونه ضعف در کیفیت بتن میتواند ایمنی و پایداری سازه را به خطر بیندازد. پس یکی از مهم ترین مواردی که در عملیات نصب برج های نوری باید آن را در نظر گرفت، انتخاب بتن های مناسب و مرغوب می باشد.
- عدم توجه به عمق مناسب فونداسیون براساس نوع خاک: همان طور که می دانید فونداسیون برجهای نوری وظیفه انتقال بارهای سازهای (مانند وزن برج، بارهای باد و سایر نیروهای خارجی) به زمین را بر عهده دارد. اگر عمق فونداسیون متناسب با نوع خاک در نظر گرفته نشود، مشکلاتی مانند نشست، واژگونی یا کاهش عمر مفید سازه به وجود خواهد آمد. پس حتما باید دقت کنید که عمق فونداسیون براساس نوع خاک محلی که قرار است برج های نوری در آن جا نصب شود، مناسب باشد.
- خطا در اتصالات: در نصب باید از پیج و مهره های استاندارد و مناسب استفاده شود در غیراینصورت، خطر سقوط برج افزایش می یابد.
- عدم نصب صحیح پروژکتورها: در نصب پروژکتورها باید دقت لازم در زاویه نصب و نورپردازی آن داشت در غیر اینصورت سبب هدر رفتن نور و کاهش کارایی می شود.
برای رعایت استانداردهای ایمنی در ابتدا باید بررسی های دقیق و لازم را برای نصب انجام داد یعنی باید آزمایشهای فنی نظیر تست کشش کابلها و مقاومت فونداسیون را به درستی انجام داد و هم چنین برای جلوگیری از آسیبهای ناشی از صاعقه باید از سیستم های ارتینگ مناسب استفاده کرد. لازم به ذکر است که سیستمهای ارتینگ در برجهای نوری نقش بسیار مهمی در افزایش ایمنی، حفاظت از تجهیزات و افراد و عملکرد صحیح برج ها ایفا می کنند. برجهای نوری به دلیل ارتفاع زیاد و تجهیزات الکتریکی نصب شده، به شدت در معرض خطرات ناشی از صاعقه و نوسانات الکتریکی هستند که سیستم ارتینگ با انتقال جریانهای ناخواسته به زمین، این خطرات را کاهش می دهد.
همان طور که می دانید برای اطمینان از عملکرد صحیح برج های نوری، نیاز است که آن ها را به صورت دوره ای و در زمان های مشخص مورد بررسی قرار داد تا مشکلات احتمالی مانند زنگ زدگی، شل شدن پیچها، خرابی پروژکتورها و … مشخص و تعمیر شود. در صورتی که بازرسی دوره ای به درستی انجام نشود، خرابی و مشکلات برج های نوری گسترده شده و در نتیجه سبب خرابی های بیشتر و درنهایت از کارافتادگی می شود.
از دیگر اشتباهات رایج در طراحی و نصب برجهای نوری، خطاهای مالی و مدیریتی می باشد. در این بخش باید بودجه بندی و انتخاب پیمان کار، اصولی و صحیح باشد. برای طراحی و نصب برج های نوری باید بودجه بندی مناسبی انجام داد زیرا با بودجه کم، طراحان و سازنده ها مجبور می شوند از موادهای بی کیفیت استفاده کنند که همین امر سبب افزایش هزینه های تعمیر و نگهداری می شود. پس در همان ابتدا باید کار را اصولی و صحیح پیش برد تا بعدها مشکلات گسترده تری رخ ندهد. علاوه بر این؛ انتخاب پیمان کارهای متخصص نیز بسیار مهم است زیرا همکاری با پیمانکارانی که تجربه کافی در طراحی و نصب برجهای نوری ندارند، میتواند منجر به مشکلات جدی شود.
نکات و پیشنهادات مهم در جلوگیری از اشتباهات رایج در طراحی و نصب برجهای نوری:
- استفاده از طراحان و مهندسان متخصص برای محاسبات و طراحی
- رعایت استانداردهای بینالمللی مانند EN 40 یا BS 5649
- انتخاب مواد اولیه با کیفیت و تست شده
- نظارت دقیق در تمامی مراحل اجرا و نصب
- برنامه ریزی برای بازرسی و تعمیرات دورهای
